Je deelt documenten via de cloud, werkt thuis op een laptop en jouw team gebruikt steeds meer SaaS tools. Handig, maar hoe houd je onbevoegden buiten de deur en voorkom je dataverlies of stilstand? In dit artikel leg ik helder uit wat ICT security is, hoe het zich verhoudt tot cybersecurity en informatiebeveiliging, welke domeinen en bedreigingen er zijn en welke concrete stappen jij vandaag al kunt zetten. Je krijgt praktische adviezen uit de praktijk, zodat je met vertrouwen betere keuzes kunt maken.
Wat betekent ICT security precies
ICT security is het geheel aan maatregelen waarmee je systemen, netwerken, applicaties, apparaten en data beschermt tegen ongeoorloofde toegang, misbruik en uitval. In Nederland gebruiken we vaak de term ICT omdat zij naast IT ook communicatie en netwerkinfrastructuur omvat. Cybersecurity gaat vooral over bescherming tegen digitale aanvallen via internet. Informatiebeveiliging is de overkoepelende discipline die zowel digitale als fysieke informatie beschermt en zich richt op vertrouwelijkheid, integriteit en beschikbaarheid.
In de praktijk overlappen deze termen sterk. Voor een compleet beeld denk ik graag in lagen. Je beschermt de identiteit van de gebruiker, het apparaat waarmee hij werkt, het netwerk eromheen, de applicaties die hij gebruikt en de data die hij verwerkt. Wie het verschil tussen IT en ICT wil opfrissen vindt hier meer achtergrondinformatie: verschil tussen IT en ICT. En voor de bredere context van het vakgebied: wat is ICT.
Waarom is ICT security onmisbaar
Bedrijfsprocessen zijn digitaal, medewerkers werken op afstand en data staat verspreid over apparaten en clouddiensten. Tegelijk worden aanvallen geavanceerder. Incidenten veroorzaken niet alleen directe schade, maar ook omzetverlies, reputatieschade en juridische gevolgen. Daarnaast vraagt wet en regelgeving om aantoonbare maatregelen, zoals de AVG voor persoonsgegevens en de naderende NIS2 eisen voor essentiële en belangrijke organisaties. Een solide beveiligingsbasis levert bovendien meer dan alleen veiligheid op. Je werkt efficiënter, voorkomt verstoringen en vergroot vertrouwen bij klanten en partners.
De belangrijkste domeinen van ICT security
Netwerkbeveiliging
Een betrouwbaar netwerk is de ruggengraat van elke organisatie. Segmentatie beperkt laterale beweging, firewalls controleren verkeer, en netwerkdetectie en respons sporen afwijkingen op. Denk daarnaast aan veilige configuraties van routers en access points, het scheiden van gastnetwerken en het versleutelen van verkeer binnen en buiten de organisatie. Uit mijn audits blijkt dat goed sleutelbeheer voor wifi en het uitschakelen van verouderde protocollen grote risicoverlaging oplevert met relatief weinig moeite.
Endpoint en apparaatbeveiliging
Apparaten zijn vaak het eerste doelwit. Moderne endpointbeveiliging combineert antivirus, gedragssensoren en herstelmogelijkheden. Versleuteling van schijven, schermvergrendeling, automatische updates en het beperken van lokale beheerdersrechten maken een wereld van verschil. Voor mobiele apparaten is Mobile Device Management of een moderne endpoint beheeroplossing onmisbaar om beleid af te dwingen, verloren apparaten te wissen en bedrijfsdata te scheiden van privégebruik.
Identiteit en toegangsbeheer
Identiteit is de nieuwe perimeter. Met sterke authenticatie, bij voorkeur multifactor, en het principe van minimale privileges verklein je het aanvalsoppervlak. Voorzie in levenscyclusbeheer van accounts, tijdige intrekking van rechten en periodieke recertificatie. Zero Trust denken helpt. Verleen nooit standaard vertrouwen, verifieer elke toegang, controleer voortdurend context en pas beleid dynamisch toe. Dit werkt even goed voor medewerkers als voor partners en externe leveranciers.
Applicatie en internetbeveiliging
Software is overal. Beveilig applicaties met veilige ontwikkelpraktijken, code reviews en dependency management. Patch tijdig en automatiseer waar mogelijk. Scherm publieke applicaties af met een web application firewall en contentbeveiliging. Gebruik encryptie voor data in transit en zorg voor strikte sessiebeveiliging. Mijn ervaring is dat eenvoudige ingrepen zoals het dwingen van moderne TLS versies en het beperken van oude ciphers snel meetbare winst opleveren.
Cloudbeveiliging
De cloud werkt met een gedeeld verantwoordelijkheidsmodel. De provider beveiligt de onderlaag, jij borgt identiteit, configuraties, data en toegangsbeheer. Richt baseline policies in voor opslagencryptie, sleutelbeheer, veilige standaardconfiguraties en bewaartermijnen. Beperk publieke toegang, pas netwerkregels toe en controleer voortdurend op misconfiguraties met posture management. Maak voor SaaS heldere afspraken over logging, export van data en incidentmelding.
Data en back upbeveiliging
Classificeer data en pas passende maatregelen toe. Versleutel gevoelige gegevens en beperk toegang op basis van need to know. Maak betrouwbare back ups, test herstel regelmatig en definieer heldere doelen voor hersteltijd en herstelpunt. Houd back ups immutabel en logisch of fysiek gescheiden van het productieomgeving zodat ransomware niet alles tegelijk raakt. Een eenvoudige kalender voor hersteltests voorkomt onaangename verrassingen.
Veelvoorkomende bedreigingen
Phishing en social engineering
Aanvallers misbruiken menselijke psychologie, van urgentie tot autoriteit. Gesimuleerde phishingcampagnes in combinatie met korte, gerichte trainingen verlagen klikpercentages aantoonbaar. Automatiseer melding van verdachte berichten en zorg dat gebruikers snel feedback krijgen. Technologie helpt, maar bewust gedrag voorkomt het merendeel van incidenten.
Ransomware
Ransomware blokkeert systemen of versleutelt data, vaak voorafgegaan door weken van verkenning. Segmentatie, multifactor authenticatie, up to date endpoints en immutabele back ups zijn de basis. Monitoring op verdachte laterale beweging, massale bestandswijzigingen en ongebruikelijke accountactiviteit verkleint de impact.
Compromittering van zakelijke e mail
Hierbij misbruiken aanvallers echte of ogenschijnlijk echte mailaccounts om betalingen of gegevens te ontfutselen. Bescherm met DMARC, SPF en DKIM, controleer betaalprocessen met tweepersoonscontrole en train medewerkers om afwijkingen te herkennen. Logging en waarschuwingen bij verdachte inloglocaties helpen vroegtijdige detectie.
DDoS
Het doel is het overbelasten van diensten. Maak gebruik van scrubbingdiensten, autoscaling en rate limiting, en test vooraf je noodplan. Voor business kritieke diensten is een vooraangekondigde DDoS bescherming bij de provider vaak de meest kostenefficiënte maatregel.
Interne bedreigingen
Fouten en ontevreden insiders komen vaker voor dan je denkt. Duidelijke scheiding van taken, loggen van gevoelige acties en periodieke controle van rechten beperken schade. Maak misbruik lastig door het minimaliseren van hoge rechten en het inzetten van just in time toegang.
Fysieke risico’s
Denk aan brand, water en diefstal, maar ook afluisteren van draadloze netwerken. Toegangscontrole, cameratoezicht en een up to date calamiteitenplan horen erbij. Bescherm wifi met sterke authenticatie en moderne encryptie en voorkom dat onbevoegden eenvoudig kunnen meekijken of verkeer manipuleren.
Normen, frameworks en wetgeving
Frameworks zorgen voor structuur en herhaalbaarheid. ISO 27001 geeft een beproefd managementsysteem voor informatiebeveiliging. Het NIST Cybersecurity Framework helpt risico’s identificeren, beschermen, detecteren, reageren en herstellen. De CIS Controls bieden praktische best practices die je stap voor stap kunt invoeren. Wettelijk gezien moet je voor persoonsgegevens voldoen aan de AVG. NIS2 stelt extra eisen aan veel organisaties op het gebied van governance, risicobeheer, incidentmelding en ketenbeveiliging. Documenteer beleid, voer periodieke audits uit en test of maatregelen echt werken, niet alleen op papier.
Praktische aanpak naar volwassenheid
Begin met een risicoanalyse. Breng kroonjuwelen, dreigingen en kwetsbaarheden in kaart en prioriteer maatregelen op impact en haalbaarheid. Leg governance vast. Wie beslist, wie beheert en wie controleert. Schrijf kort en duidelijk beleid, geïntegreerd in dagelijkse processen. Automatiseer patching, kwetsbaarhedenscans en configuratiecontrole waar mogelijk. Zet centraal loggen en detectie op met een SIEM of XDR platform en definieer escalaties. Oefen incidentrespons met realistische scenario’s en evalueer na elke oefening wat beter kan. Betrek leveranciers en leg eisen vast over beveiliging, meldplichten en testbaarheid.
Uit mijn praktijk zie ik dat organisaties die klein beginnen en maandelijks verbeteren het snelst vooruitgang boeken. Kies elk kwartaal een paar haalbare verbeteringen, maak ze meetbaar en vier de vooruitgang. Wil je je verder verdiepen in rollen en vaardigheden binnen het vakgebied, dan helpt dit overzicht: ICT kennis en inzichten.
De 5 basisprincipes van digitale weerbaarheid in de praktijk
Breng inventaris en risico’s op orde. Weet welke apparaten, software en data je hebt en welke risico’s daarbij horen. Beheer kwetsbaarheden en updates. Update systemen tijdig en automatiseer waar kan. Maak sterke back ups en test herstel regelmatig. Zet toegangsbeveiliging stevig neer met multifactor, sterke wachtwoorden en minimale rechten. Monitor en reageer. Log centrale gebeurtenissen, detecteer afwijkingen en oefen incidentrespons. Tot slot, verhoog bewustzijn door korte herhaalde trainingen en duidelijke voorbeelden uit je eigen werkpraktijk.
Veelgemaakte fouten die ik regelmatig tegenkom
Te veel vertrouwen op één verdedigingslaag en vergeten dat aanvallers blijven zoeken naar het zwakste punt. Geen duidelijke eigenaars voor systemen, waardoor updates blijven liggen. Back ups die nooit worden teruggezet om te testen. Brede adminrechten die jaren blijven bestaan. Onvoldoende segmentatie waardoor een klein lek groot wordt. En vooral het onderschatten van menselijke factoren en verandermanagement.
Wanneer schakel je hulp in
Heb je beperkte tijd of expertise, dan kan een externe partner helpen met een nulmeting, roadmap en uitvoering. Een virtuele CISO geeft richting zonder fulltime inzet. Specialistische ondersteuning voor cloudconfiguraties, identity en monitoring verdient zichzelf vaak snel terug door incidenten te voorkomen en audits vlotter te laten verlopen. Begin met een laagdrempelige snelle scan en vertaal de resultaten meteen naar concrete acties.
ICT security is geen losstaand project maar een doorlopend proces. Door te kijken naar identiteit, apparaten, netwerk, applicaties en data bouw je een sterke basis. Combineer bewezen frameworks, juridische vereisten en praktische automatisering met realistische trainingen en duidelijke verantwoordelijkheden. Begin klein, verbeter continu en toets regelmatig of het echt werkt. Zo vergroot je digitale weerbaarheid, beperk je risico en houd je jouw organisatie wendbaar en betrouwbaar.
Wat is ICT security in eenvoudige woorden
ICT security is het beschermen van systemen, netwerken, applicaties, apparaten en data tegen misbruik, uitval en ongeoorloofde toegang. Het omvat zowel technische maatregelen als processen en gedrag. Denk aan inloggen met multifactor, tijdige updates, segmentatie, back ups en duidelijke procedures om incidenten te voorkomen en er snel van te herstellen.
Wat is het verschil tussen ICT security, IT security en cybersecurity
ICT security is in Nederland een brede term die naast IT ook communicatie en netwerkinfrastructuur omvat. IT security focust op informatietechnologie. Cybersecurity gaat specifiek over digitale dreigingen via internet. Informatiebeveiliging is de paraplu die alle informatie beschermt, digitaal en fysiek, gericht op vertrouwelijkheid, integriteit en beschikbaarheid.
Welke types of domeinen vallen onder ICT security
Belangrijke domeinen zijn netwerkbeveiliging, endpoint en apparaatbeveiliging, identiteit en toegangsbeheer, applicatie en internetbeveiliging, cloudbeveiliging en data en back upbeveiliging. In de praktijk werken deze domeinen samen. Sterke identiteit met multifactor, goed beheerde endpoints en segmentatie vormen vaak de meest impactvolle eerste stappen.
Welke wet en regelgeving is relevant voor ICT security
Voor persoonsgegevens geldt de AVG. Steeds meer organisaties vallen onder NIS2, met eisen aan risicobeheer, incidentmelding en governance. ISO 27001, NIST CSF en de CIS Controls bieden structuur en best practices. Branche specifieke normen zoals NEN 7510 in de zorg kunnen aanvullend van toepassing zijn, afhankelijk van je activiteiten.
Welke basismaatregelen kan ik vandaag nemen voor betere ICT security
Schakel multifactor in waar mogelijk, update systemen en software, verwijder onnodige adminrechten en maak een offline of immutabele back up. Zet waarschuwingsmails aan bij verdachte inlogpogingen en instrueer medewerkers hoe zij phishing herkennen en melden. Plan direct een hersteltest en leg een kort incidentplan vast met contactpersonen en stappen.
